http://www.m.lesniewski.prv.pl/

Organizator konkursu: Miejski Zarząd Dróg i Mostów w Bytomiu
Powierzchnia: ok. 34,4 ha
Lokalizacja: Bytom
Data: 2009
Autor: mgr inż arch. kraj. Marek Leśniewski

Obszarem opracowania był teren istniejącego zabytkowego Parku Miejskiego im. F. Kachla znajdującego się w centrum Bytomia, niedaleko śródmieścia, pomiędzy ulicami: Wrocławską, Chrzanowskiego, Tarnogórską, Olimpijską, a osiedlem przy ul. Łużyckiej. Łączna powierzchnia parku wynosi 43 ha, przy czym dla celów projektowych (konkursu) obszar ograniczono do powierzchni 35 ha.

Kultura

Na terenie parku będą znajdowały się następujące obiekty mające znaczenie kulturalne: muzy (istniejące rzeźby), zmodernizowany amfiteatr (służący występom plenerowym, koncerty itp.) oraz teren wystawowy w rejonie pozostałości po spalonym kościele. Na wyspie w części krajobrazowej zaproponowano ulokowanie budowli ogrodowej jaką będzie świątynia Wenus, która często jako stały element pojawiała się w parkach krajobrazowych.

Edukacja

Główną rolę edukacyjną na terenie zaprojektowanego parku będą pełnić: teren po spalonym kościele – gdzie zostanie zaprezentowana na stosownych planszach informacja o dziejach parku oraz spalonego kościoła. Tu będą odbywały się również otwarte wystawy plenerowe, a także niewielkie plenerowe występy np. teatrów ulicznych itp. Istniejące pozostałości po fundamentach spalonego kościoła (wpisane do rejestru zabytków) będą wyeksponowane za pomocą szklanych podświetlonych kopuł, a na terenie wewnątrz (który fundamenty te otaczają) zaprojektowano podest drewniany, który będzie stanowił centralną przestrzeń wystawową, a także pełnił rolę niewielkiej wyniesionej ponad poziom terenu plenerowej sceny.

Rekreacja i sport

Cześć północna terenu parki została zaprojektowana z nastawieniem na intensywne użytkowanie rekreacyjne. Znajduje się tu ścieżka rowerowa i do jazdy łyżwo-rolkami, podest wokół stawu (promenada), która może stanowić ciąg do uprawiania joggingu. W północnej części parku krajobrazowego (w sąsiedztwie wewnętrznej drogi dojazdowej przecinającej teren parku) ulokowano zespół boisk sportowych. Znajdą się tam boiska do gry w piłkę nożną (z niewielkimi trybunami), boisko do gry w koszykówkę, boisko do gry w siatkówkę oraz dwa boiska do gry w batmingtona. Lokalizacja zespołu boisk w tym rejonie wynika z faktu iż, zgodnie z mapami historycznymi w tym właśnie terenie znajdował się ówcześnie teren sportowy. Ponadto, w części zabytkowej parku w okolicy dużego stawu krajobrazowego ulokowano niewielkie placyki ze stołami do gry w szachy, chińczyka i warcaby. W części bliższej fontanny zaprojektowano pole do gry w szachy plenerowe, przy użyciu specjalnych dużych rzeźbionych figur szachowych, umocowanych na specialnych szynach umożliwiających ich dowolne przesuwanie i zabezpieczających również przed kradzieżą.

W północno-wschodniej części (zgodnie z wytycznymi konkursowymi) teren przeznaczono pod budową kompleksu nowych pięciu kortów tenisowych oraz budynku hotelarsko-gastronomicznego wraz z parkingiem i niewielkim własnym ogrodem spacerowym.

Dzieci

Na terenie parku zaprojektowano 4 place zabaw dla dzieci w następujących przedziałach wiekowych: 0-3 lat, 3-5 lat, 5-10 lat i dla młodzieży (powyżej 10 lat). Dwa place zabaw zostały zaprojektowane w nowych miejscach w części północnej parku (rekreacyjnej), jeden z placów zabaw został ulokowany w miejscu istniejącego obecnie placu zabaw w części południowej (w sąsiedztwie Groty Krasnoludków), a kolejny w nowym miejscu nieco po stronie wschodniej.

Woda

Na terenie parku znajdują się dwa istniejące stawy. Staw w południowej części będzie pełnił głównie funkcje przyrodnicze i krajobrazowe, natomiast staw w części północnej będzie udostępniony do celów rekreacyjnych (wypożyczalnia łódek, przejażdżki gondolą).

W rejonie góry Miłości zaprojektowano sztuczny ciek wodny, który będzie rozpoczynał bieg z najwyższego miejsca góry (tj. w sąsiedztwie altany na szczycie góry, gdzie zaprojektowano źródełko z wypływającą z kamienia wodą), dalej do istniejącego małego stawu i kończył swój bieg na dużym stawie krajobrazowym. Woda w niniejszym układzie została zaprojektowana jako układ zamknięty. Woda ze stawu będzie pompowana do źródełka na szczycie „Góry Miłości” i spływała sztucznym potokiem z powrotem do dużego stawu krajobrazowego. Wodą krążąca w obiegu zamkniętym musi być podczyszczana za pomocą filtrów wodnych lub naturalnych roślinno-żwirowych.

Zieleń

Na terenie parku w jego zabytkowej części zaprojektowano liczne kompozycje z krzewów oraz bylin wieloletnich (roślin zadarniających). Krzewy i byliny będą rosły zazwyczaj w dużych grupach ulokowanych najczęściej pod koronami istniejących drzew. Formy grup roślinnych zaprojektowanych na terenie parku ściśle nawiązują do układów spotykanych w parkach typowo krajobrazowych. Charakterystyczne naturalistyczne miękko wijące się linie grup roślinnych zostały zaprojektowane w taki sposób, aby stworzyć sceny i wnętrza krajobrazowe. Dzięki temu, możliwe będzie oglądanie różnych ciekawych i zróżnicowanych krajobrazowo widoków na obszarze parku.

Oświetlenie ścieżek parkowych

Wzdłuż ścieżek zaprojektowano lokalizację stylowych latarni parkowych. Powinny to być wysokie latarnie parkowe odpowiadające krajobrazowemu i historycznemu charakterowi parku. Na rysunku miejsca usytuowania latarni oznaczono symbolami w postaci przekreślonego krzyżykiem okręgu.

System monitoringu wizyjnego

Na terenie parku planowane jest wprowadzenie monitoringu wizyjnego (kamer). W koncepcji wskazano miejsca lokalizacji tych urządzeń czarnym symbolem w kształcie kamery. Kamery te, w przeważającej ilości przypadków zostały ulokowane na słupach latarni. Głównymi miejscami gdzie wskazano lokalizacje tych kamer są: wejścia do parku, główne ciąg piesze, otoczenie wejścia do amfiteatru, place zabaw, teren wystawowy z fundamentem po spalonym kościele, most pieszy i promenada przebiegająca na stawie w północne części parku, miejsca ze stolikami do gry w szachy i warcaby, pole do gry w szachy plenerowe, tereny boisk sportowych oraz niewielkiej trybuny wzdłuż boiska do piłki nożnej.

Układ pieszo-jezdny

Układ komunikacyjny, zaprojektowany na terenie parku w znacznej części stanowi istniejące ścieżki, mające znaczenie historyczne (zwłaszcza w części południowej parku). Główne nowe przekształcenia układu komunikacyjnego polegaja na ich wyprostowaniu, a także nadaniu im płynnych falistych łuków. W północnej części zaprojektowano wiele nowych ścieżek, w tym ścieżkę do jazdy rowerem i na łyżwo-rolkach, a także podest drewniany okalający istniejący staw.

W ogromnej większość w koncepcji układu pieszo-jezdnego wykorzystano istniejące przebiegi ścieżek. Główne przekształcenia projektowe polegają na nadaniu istniejącym ścieżką regularnej szerokości. Obecnie ścieżki mają na danych fragmentach mają zmienne szerokości, co nie jest poprawne. W związku z tym w niniejszej koncepcji ujednolicono poszczególne fragmenty ścieżek pod względem szerokości na danych ich odcinkach.

Przeważająca ilość ścieżek pieszych będzie miała nawierzchnię żwirową (dopuszcza się realizacje nawierzchni gruntowych, stabilizowanych). Ścieżki żwirowe na rysunku koncepcji oznaczono kolorem jasno-żółtym, (ecru). W rejonach wejść (place przed wejściowe) do parku zaproponowano nawierzchnie z kostki kamiennej oraz betonowej, oznaczone na rysunku kolorem jasno szarym). Nawierzchnie ścieżek rowerowych i boisk sportowych oznaczono żywymi intensywnymi kolorami, takimi jak żółty, czerwony, pomarańczowy, zielony, różowy, bordowy. Na terenach placów zabaw należy stosować wyłącznie specialistyczne nawierzchnie amortyzujące upadek. Projektowane ciągi piesze należy również dososować do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Komunikacja piesza

Na terenie parku znajduje się rozbudowany system ścieżek pieszych, który ma znaczenie historyczne (głównie w południowej części parku) i zgodnie z wytycznymi konkursowymi należało ten układ zachować. Tak też postąpiono. W niniejszej koncepcji zachowano wszystkie ścieżki mające znaczenie historyczne (zgodnie z mapami historycznymi) jak również podjęto się próby odtworzenia nie istniejących obecnie ścieżek, a widniejących na mapach historycznych. Kilka fragmętów ścieżek powstałych w późniejszym czasie, które uznano za niefunkcjonalne zlikwidowano.

Wiele ścieżek zostało zatem na nowo wytyczonych i zaprojektowanych. W niektórych miejscach zaprojektowano również ścieżki lub ich fragmenty o zupełnie nowym przebiegu nie wynikającym z uwarunkowań historycznych, a jedynie ze względów funkcjonalno-przestrzennych.

Rowery

Zarówno przez północną jak i południową część terenu parku będzie przebiegać ścieżka rowerowa. W chwili obecnej trwają prace realizacyjne odcinka ścieżki przebiegającego wzdłuż ul. Wrocławskiej i dalej w stronę północną, wzdłuż zachodniej granicy terenu parku. Tem odcinek narysowano na zasadzie studialnej (wariantowo) przebiegu realizowanej ścieżki.

W części północnej parku, w niniejszej koncepcji zaprojektowano nową, dodatkową ścieżkę rowerową. Będzie ona okalała teren północnej (rekreacyjnej) części parku. Ścieżka ta, została zaprojektowana jako poroździelany w wielu miejscach grupami drzew i krzewów ciąg przeznaczony zarówno dla osób poruszających się na rowerze, jak również dla użytkowników min. łyżwo-rolek, deskorolek itp.

Parkowanie
Na terenie parku zaprojektowano kilkanaście miejsc parkingowych, przeznaczonych dla użytkowników poszczególnych skonkretyzowanych części parku. Są to grupy miejsc parkingowych zlokalizowanych w rejonie:
- boisk sportowych (wzdłuż drogi dojazdowej do „Tokartu”, dzielącej teren parku na dwie części),
- planowanego obiektu hotelarsko-gastronomicznego z kortami tenisowymi
- planowanej rozbudowy istniejącej muszli koncertowej.

Ochrona wartości kulturowych
Ochrona wartości kulturowych zgodnie z niniejszą koncepcją skupia się głównie na zachowaniu w jak największym stopniu historycznej kompozycji parku (alejki, stary drzewostan, fontanna, istniejąca lokalizacja małej architektury). Ponadto, teren parku będzie ogrodzony oraz zostanie zainstalowany monitoring wizyjny, dzięki czemu teren parku będzie chroniony przed dewastacją.

Kolejnym elementem stanowiącym wartość kulturową, którą koncepcja podkreśla jest teren po spalonym kościele. W tym miejscu planowane jest utworzenie częściowo zamkniętego terenu służącego organizowaniu wystaw, a także planowane jest zaprezentowanie na stosownych tablicach informacji związanych z historią i dziejami zarówno spalonego kościoła jak również informacji dotyczących całego terenu parku. Nadanie nowego znaczenia terenowi po spalonym kościele przyczyni się do zachowania i wzmocnienia wartości kulturowej tego terenu.

Widok na projektowane trybuny amfiteatru wraz z przebudową istniejącej muszli koncertowej

Widok na projektowaną drewnianą promenadę wokół istniejącego zbiornika wodnego znajdującego się w północno-zachodniej części terenu parku

Widok na "Górę Miłości" i spływający niewielki potok ze żródełka ulokowanego na jej szczycie

Widok na główne wejście na teren zabytkowej części parku od strony skrzyżowania ulic Chrzanowskiego i Wrocławskiej.

Istniejąca muszla koncertowa wraz z proponowana rozbudową trybun amfiteatru

Teren istniejącego stawu z projektowaną promenadą na zasadzie podestu nadwieszonego nad skarpami zbiornika

"Góra Miłości" z najbliższym otoczeniem

Główne wejście na teren zabytkowej części parku, od strony południowo-wschodniej z istniejącą fontanną

Teren istniejącej "Góry Miłości" ze spływającym kaskadowo małym sztucznym potokiem oraz z szerszym otoczeniem terenu

Teren po spalonym drewnianym kościele przeznaczony na miejsce organizowania wystaw plenerowych i niewielkich imprez kulturalnych, min. takich jak teatry uliczne itp.

Istniejący duży staw w części zabytkowej parku wraz z otoczeniem

Teren znajdujący się w północno-wschodnim narożniku terenu oracowania, przeznaczony pod budowę obiektu gastronomiczno-hotelarskiego wraz z kortami tenisowymi

Kompleks boisk sportowych znajdujący się w północno-zachodniej części parku